Goddelijke bloemen…
Valentijnsdag, Moederdag, verjaardag, bruiloft, doop of gewoon de wens om te behagen: er zijn veel mogelijkheden om een boeket bloemen aan te bieden. Europeanen kopen 50% van de snijbloemen die in de wereld worden verkocht, met een duidelijke voorkeur voor rozen (bijna de helft van de verkoop in Frankrijk). En terecht: de bloemen zijn versierd met een zeer positieve symboliek. Naast hun schoonheid en hun geur die de zintuigen prikkelen, roepen ze zuiverheid, frisheid, onschuld op… Wie zou geloven dat het boeket rozen dat bij de bloemist wordt gekocht, gepaard gaat met ecologische, sociale en economische gevolgen?
Laten we duidelijk zijn: het geven van bloemen is op zich niet schadelijk voor het milieu. Het is eerder de oorsprong van de bloemen en de manier waarop ze zijn gekweekt die voor overlast zorgen. Want helaas, de bloemen die wij aanbieden zijn over het algemeen niet wild en ook niet geplukt in onze tuin… Het (tegen hoge kosten) gekochte boeket bij de bloemist of in de supermarkt is een echte ecologische en economische afwijking.
Milieuoverlast
Sierteelt in Ethiopië
Ten eerste worden de meeste bloemen geïmporteerd (bijvoorbeeld 90% van de rozen, orchideeën en tulpen), en vaak van ver weg: Midden-Amerika, Afrika en, meer recentelijk, India zijn de regio's in de wereld die de meeste snijbloemen exporteren. En omdat bloemen fragiele en zeer bederfelijke producten zijn, worden ze per vliegtuig vervoerd, wat een aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen met zich meebrengt.
Dan is de sierteelt bijzonder vervuilend. Bloemen moeten in perfecte staat op de kramen aankomen: om de consument van perfecte bloemen te voorzien, gebruiken telers grote hoeveelheden pesticiden (soms zeer gevaarlijk en verboden in Europa), kunstmest en water (voor irrigatie maar ook om te verdunnen chemicaliën die moeten worden verdampt). Ze zijn ook kwetsbaar en voor sommigen gevoelig voor temperatuurschommelingen, regen, wind en teveel zon. Daarom moeten ze te vaak in kassen worden gekweekt, waarbij mogelijk sprake is van een airconditioningsysteem (verwarmen of koelen, en dus CO2-uitstoot), verlichting wanneer het natuurlijke licht in bepaalde periodes van het jaar onvoldoende is (dit is vooral het geval in Holland) en natuurlijk meer water dan bij het kweken in de grond.
Het voorbeeld van rozen uit Kenia, dat de afgelopen jaren veel media-aandacht heeft gekregen, is een goede illustratie van de impact van de sierteelt op het milieu. De vele rozenkwekerijen die rond Lake Naivasha zijn geïnstalleerd, brengen een gebied in gevaar dat ooit rijk was aan biodiversiteit: het water is nu sterk vervuild (grootschalig gebruik van meststoffen en pesticiden) en het niveau daalt jaar na jaar (pompen bedoeld voor irrigatie van rozen).
Gezondheid en sociale overlast
Niet alleen voor het milieu is de sierteelt schadelijk. De mannen en vrouwen die op deze bloemenkwekerijen aan het einde van de wereld werken (gewassen verbouwen, bloemen plukken) worden niet alleen onderbetaald, maar worden bovendien blootgesteld aan gevaarlijke chemicaliën zonder enige bescherming of informatie. Een ander probleem is dat vruchtbare grond wordt gebruikt voor de productie van bloemen die bestemd zijn voor de export, in plaats van voor voedselgewassen, wat niet in de richting gaat van een betere voedselzekerheid… Een vraag die voor sommige landen, zoals India, toch cruciaal is.
Oplossingen voor meer verantwoord inkopen
Dus, moeten we voor al dat opgeven bloemen geven? Als in de meeste gevallen de herkomst van de bloemen niet wordt vermeld op het verkooppunt, zijn er daarentegen kwaliteitskenmerken die het mogelijk maken te weten wat we kopen:
- Het AB-label: bloemen zijn landbouwproducten, in theorie kunnen ze profiteren van het AB-logo en gecertificeerd worden als zijnde van biologische landbouw. In de praktijk blijven biologische bloemen zeldzaam (zelfs extreem zeldzaam)… en dat is jammer;
- Bloemen uit eerlijke handel (Max Havelaar): natuurlijk is een "eerlijk" product niet per se een product dat op een milieuvriendelijke manier is verkregen, maar we weten in ieder geval dat de mensen die voor de productie hebben gewerkt goed zijn beloond, en binnen de kader van een duurzame zakelijke relatie;
- Lokaal geproduceerde bloemen: het Flower Quality Charter garandeert, naast een bloem van uitstekende kwaliteit en een zeer goed vaasleven, lokale productie (en dus in ieder geval Frans);
- Meer vertrouwelijke, meer restrictieve maar ook meer militante, AMAP-achtige of boerderijplukprocedures zijn ook een goede oplossing voor het vinden van lokale en seizoensbloemen.
- Snijbloemen hebben hun seizoenen
- De beste bloemen om te drogen
